Hoogsensitiviteit (HSP)
Hoogsensitiviteit is een aangeboren en wetenschappelijk bewezen persoonseigenschap. Bij hoogsensitiviteit is er sprake van een gevoeliger zenuwstelsel en een complexer werkend brein. Door het gevoeliger zenuwstelsel worden zowel externe prikkels (licht, geluid, geur, sfeer) als interne prikkels (honger, pijn, warm/koud) intenser ervaren.
De hersenen verwerken binnengekomen informatie diepgaand. Informatie wordt geanalyseerd, geïnterpreteerd, verbanden worden gelegd en daarna wordt er betekenis aan gegeven. Lukt dat niet dan blijft het hoofd vaak ‘doormalen’. Het kan dan fijn zijn als iemand je kan helpen om je gedachten te ordenen, waardoor er meer duidelijkheid en rust in je hoofd komt.
Personen die hoogsensitief zijn hebben extra talenten, maar hebben ook extra uitdagingen in het leven. De talenten van een hoogsensitief persoon komen goed tot hun recht in de zorg: analytisch, probleemoplossend vermogen, goed observatievermogen (oog voor detail, kleine veranderingen opmerken), goede zelfreflectie, perfectionistisch, creatief, snel verbanden zien, vooruit kunnen denken, groot rechtvaardigheids- en verantwoordelijkheidsgevoel, loyaal, intuïtief en een groot empathisch vermogen. De uitdagingen die hoogsensitieve personen vaak tegenkomen zijn: (faal)angst, grenzen bewaken, beter voor zichzelf zorgen, omgaan met kritiek, minderwaardigheidsgevoel, afwijzingsgevoeligheid, veel piekeren, moeite met veranderingen, slechter presteren als ze onder druk staan of iemand op hun vingers kijkt en sneller moe en overprikkeld zijn
​
Het is voor hoogsensitieve personen belangrijk dat ze zich bewust zijn van deze eigenschap zodat ze leren om beter voor zichzelf te zorgen. Ze bereiken namelijk eerder grenzen dan niet-hoogsensitieve personen, omdat het bovengemiddelde waarnemen en hun actiever werkend brein meer energie kost. Omdat ze meestal niet 'anders dan anderen' willen zijn, en vaak al van kinds af aan 'stel je niet aan' of ' doe niet zo moeilijk' hebben gehoord, gaan ze vaak chronisch hun grenzen over. Vaak zijn ze van mening dat ze moeten kunnen wat anderen ook kunnen.
De 'ontdekker' van hoogsensitiviteit is dr. Elaine Aron (Amerikaans klinisch onderzoekspsycholoog). Toen zij een therapeut bezocht, omdat ze vastliep in haar leven, kreeg ze te horen dat dit waarschijnlijk kwam door haar sensitiviteit. Elaine wilde er graag meer over lezen, maar er bleek weinig informatie beschikbaar. Daarom is ze samen met haar man in 1991 zelf onderzoek gaan doen. Ze kwam erachter dat ongeveer 20-% van de mensen een extra sensitieve eigenschap heeft met een complexer werkend brein, ze noemde het hoogsensitiviteit. Deze eigenschap bleek bij net zoveel mannen als vrouwen voor te komen. Onder MRI-scans was het anders werkend brein duidelijk waar te nemen. Andere onderzoekers hebben genen gevonden die hoogstwaarschijnlijk bij deze eigenschap horen. Als iemand het 'hoogsensitieve gen(en)' heeft, is het waarschijnlijk dat minimaal één van de ouders ook hoogsensitief is. 'Hoogsensitiviteit' en 'hooggevoelig' hebben in Nederland dezelfde betekenis. Iemand die door trauma extra (prikkel)gevoelig is geworden, wordt in Nederland 'overgevoelig' genoemd. In België wordt hooggevoelig gebruikt als ze overgevoelig bedoelen, omdat zij het woord overgevoelig niet kennen. De afkorting van een hoogsensitief persoon is HSP en de wetenschappelijke naam van hoogsensitiviteit is Sensory Processing Sensitivity (SPS).
Uit mijn onderzoek onder 114 (kinder)verpleegkundigen van zes afdelingen bleek dat 41% denkt hoogsensitief te zijn en inclusief twijfelaars zelfs 62%.
Burn-out
Burn-out is een toestand waarbij het neuro-hormonale systeem ten gevolge van langdurige stress is ontregeld. Deze ontregeling heeft invloed op het brein, de stofwisseling, de spijsvertering, het immuunsysteem, het cardiovasculaire systeem en de 'geluksstofjes'. De ontregeling kan zich uiten door: (ernstige) geheugen- en concentratieproblemen, spraakproblemen, chronisch gevoel van spanning, prikkelgevoeligheid, angst- en paniekaanvallen, dissociatie, evenwichtsproblemen/duizeligheid, spierpijn, oorsuizen, hoofdpijn, hoge bloeddruk, hartkloppingen, (ernstige) vermoeidheid, frequent ziek worden, ontstaan van infecties, maag-darmproblemen en slaapproblemen. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat een burn-out meestal veroorzaakt wordt door een combinatie van privé- en werkomstandigheden, maar het kan ook ontstaan door alleen privéomstandigheden of werkomstandigheden. Een burn-out heeft een enorme impact op iemands leven, naast allerlei lichamelijke problemen is er vaak sprake van verlies van: identiteit, vaardigheden, eigenwaarde, zingeving en soms zelfs van werk, vrienden of partner.
​
Het is erg jammer dat de WHO (World Health Organization) burn-out nog steeds niet erkend als ziekte, waardoor mensen met een burn-out zich vaak niet gehoord en begrepen voelen. Ze voelen zich vaak eenzaam, machteloos en hulpeloos. Dit kost veel energie en stress, wat hun herstel vertraagd.
In mei 2019 werd er naar buiten gebracht dat burn-out eindelijk was erkend als een ziekte, maar het enthousiasme van veel mensen was van korte duur. Er bleek sprake te zijn van foutieve berichtgeving. De WHO hanteert nog steeds de volgende definitie : "Burn-out is een syndroom dat wordt geconceptualiseerd als gevolg van chronische stress op de werkplek die niet met succes is beheerd. Het wordt gekenmerkt door drie dimensies: gevoelens van energie-uitputting of uitputting; grotere mentale afstand tot het werk, of gevoelens van negativisme of cynisme gerelateerd aan het werk; en verminderde professionele effectiviteit. Burn-out verwijst specifiek naar verschijnselen in de beroepscontext en mag niet worden toegepast om ervaringen op andere gebieden van het leven te beschrijven.”
​
Uit onderzoek van drs. Esther Bergsma (2019), onder 1500 hoogsensitieve personen, bleek dat 57% een burn-out had (gehad). Omgerekend zou dit volgens haar betekenen dat ongeveer 70% van de mensen met burn-out hoogsensitief zou zijn. Het is daarom erg belangrijk voor hoogsensitieve personen om zich bewust te zijn van deze eigenschap en goed voor zichzelf zorgen, zodat overspannenheid en burn-out voorkomen kan worden.