Een burn-out is geen ziekte, zo beweert de WHO. Wie een burn-out heeft, weet wel beter: het is de meest onbegrepen ingrijpende ziekte die er is. Niet dat er geen andere vreselijke ziektes zijn, maar bij vrijwel alle ingrijpende ziektes is er een diagnose en daardoor ook begrip vanuit de omgeving. Bij burn-out is er geen officiële diagnose mogelijk en is er vaak weinig begrip. Dit bemoeilijkt en vertraagt het herstel enorm.
Als ik over burn-out praat, bedoel ik geen overspannenheid. Bij overspannenheid is er sprake van een overbelast stresssysteem, iemand kan nog werken, al kost het vaak wel veel moeite. Grijp je in bij overspannenheid, dan is het proces nog goed omkeerbaar. Maar gaat iemand op de oude voet verder, dan ‘crasht’ het stresssysteem en kan de persoon in kwestie niks meer. Het lichaam heeft het noodprotocol ingezet en zegt daarmee: “Als je niet naar je lichaam luistert en rust neemt, dan zorg ik dat je niks meer kunt.” Voor snelle interventies is het te laat. Een burn-out is niet meer makkelijk omkeerbaar en herstel gaat (heel) lang duren. Een percentage houdt er zelfs blijvende klachten aan over.
Burn-out wordt veroorzaakt door langdurig teveel cortisol in het bloed. Hierdoor raakt het brein op de duur beschadigd en daarmee ook het stresssysteem. Langdurig teveel cortisol heeft ook invloed op het immuunsysteem, het cardiovasculair systeem, spieren, stofwisseling, spijsvertering en de aanmaak van de zogenaamde gelukshormonen. Personen met een burn-out kunnen hierdoor vaker ziek zijn, (ernstige) geheugen-, leer- en concentratieproblemen hebben, spraakproblemen, hoge bloeddruk, hartkloppingen, maag/darmproblemen, (spier)pijnen, slaapproblemen, prikkelgevoeligheid, angst- en paniekaanvallen en een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Een burn-out heeft een enorme impact op iemands leven. Iemand met een burn-out is niet meer in staat om vrijwel al zijn taken uit te oefenen. Niet die van werknemer, moeder/vader, partner, huisvrouw/-man, mantelzorger, kind, vriend/vriendin, collega of teamgenoot (sport). Dit veroorzaakt een gevoel van falen en nutteloos zijn. Door een burn-out komt iemand in een totaal andere wereld terecht, een wereld die voor hem en zijn omgeving vaak moeilijk te bevatten is. Iemand met een burn-out heeft het gevoel alles te verliezen: identiteit, grip/controle, gezondheid, eigenwaarde, structuur, intimiteit, zingeving, sociale contacten en soms zelfs werk, vrienden of de partner (scheiding). Het is dan ook niet raar dat iemand door een enorm rouwproces gaat. Dit veroorzaakt veel verdriet en stress, wat de burn-out weer versterkt. Als degene daarnaast ook nog te maken krijgt met een weinig begripvolle omgeving, privé, op het werk of bij professionals, zal de stress toenemen en het herstel flink vertragen.
Sommige professionals beweren dat een diagnose niet belangrijk is, maar voor personen met een burn-out is het dat wel. Gebrek aan diagnosemogelijkheden en kennis over burn-out maakt het leven van iemand met burn-out nog zwaarder en geeft professionals onvoldoende handvatten om adequate begeleiding te geven Dit is in mijn ogen veel schadelijker dan het risico lopen om eens een misdiagnose te stellen.
Het leed onder mensen met een burn-out is groot, het wordt tijd dat daar meer aandacht en begrip voor komt.
Comments